Zonguldak Batılılara göre Küçük Asya'nın Kuzey kısmında yer alıyor.
Antik dönem yazarları da bölgeyi Küçük Asya (Asia Minor) olarak tanımlarlar.
3 tarafı denizlerle çevrili toprak parçası olan Türkiye'nin bugünkü toprakları, o yüzyıllarda Asya'nın küçük toprak parçası olarak görünüyordu. Yunan dili konuşan Balkanlarda yaşayanlara göre ise" güneşin doğuşu" anlamına gelen “Anatolia “ ismi koydular.
Yani Doğum, Doğu...
Aslında “Anatolia” sadece bugünkü Anadolu'nun batı kısmı toprakları idi. Zamanla Fırat nehrine kadar olan kısma uzanmıştır.
Arapların Roma topraklarına verdiği isim Rüm‘dür. Yani aslında Anatolia “Doğu” oluyorsa Araplara göre “Rüm” Batı oluyor.
Türkler Mezopotamya 'ya geldiklerinde Arapların bu ifadelerini kullanmaya başladılar ve daha Ortadoğu'da iken Anadolu‘ya Rumeli demişlerdir. Büyük Selçuklu Devleti parçalandıktan sonra Anadolu‘ya giren ve Anadolu topraklarında kurulan devlete bu yüzden Selçuklu Rum Devleti denmiştir.
Selçukluların Anadolu'ya girmesi ve merkezinin Konya'da kurması ile Anatolia zamanla Anadolu ismini aldı. Ve Türklere göre artık Rumeli daha batı, yani Trakya toprakları ismi olmuştur. Türkler Anadolu'da bir çok bölge ve şehir ismini değiştirmemiş ama kendi dilimize çevirmiştir.
Anadolu anlam olarak Türk kadını anlatmaktadır. Türk kadının analığı vurgulanmaktadır. Türklerde kadın hep kahramanların anaları, şehit anaları ,her türlü çileyi çeken anayı tasvir etmekle aslında . Türk kültüründe ananın yerinin ne kadar önemli olduğunu göstermektedir.
Rum, Yunan anlamı taşımamaktadır. Antik dönemde bu topraklara gelen Batı’dan, Kuzey’den ,Doğu’dan ırkların ev sahipliği yaptığı topraklar olmasına rağmen; Yunan dili hakimiyeti ve dini inancı yaygınlığından dolayı Rumların sanki Yunan olduğu algısı zamanla yerleşmiştir. Bugün de Anadolu İnsanı dendiğinde Türkler akla gelse de Anadolu'da 32 milletin yaşadığını düşünürsek; o günlerde yaşayanları yüzyıllar sonra Yunanmış gibi algılandı. Oysa ki ; Selçuklularda bu tanıma göre Rum oluyordu. Bu yüzden kullanılan takvim Rumi takvim, Yaşayan bazı isimler isi Celaleddin Rum-i gibi “Anadolu'da yaşayan Celadettin” anlamından başka bir anlam taşımamaktaydı.
Roma döneminde Anadolu çeşitli bölgelere ayrılmıştır. Bu bölgelerden Anatolia ismi sadece Konya ve civarında bir temaya verilen bir isimdir. Batı Karadeniz ise Bitinya. Yine Yunancadan gelen Karadeniz ismi Pontus , Trakların yaşadığı topraklara ise” Trakya “ olarak isimlendirilmişti. (Traklar, Hint - Avrupa kökenli bir kavimdir. )
Traklar M.Ö 4000 ile M.Ö 2000 yılı arasında yaşayan günümüzde yok olan veya asimile olmuş bir halktı. Mesela Batı Karadeniz'e paralı asker olarak getirilen Galatlar Traktır. Yine bölgemizde yaşamış Bitinyler, Mariandyler, Beyberkler, Ataloslar Traktır. Fakat Zonguldak Trak toprakları değildir.
Osmanlı Trakya topraklarını ele geçirdiğinde ,1362 yılında I. Murad zamanında Osmanlı Devleti ilk eyaletine Rumeli Eyaleti veya Rumeli Beylerbeyliği adı vermişti. Çünkü Türklere göre Rum hep Batı olmuştur. Zonguldak'ın da içinde bulunduğu Anadolu'da kalan topraklar ise ; Anadolu Eyaleti adını aldı. Zonguldak Osmanlı'nın ele geçirdiği ilk topraklarda yer alır.
Anadolu, antik çağlarda Küçük Asya olarak bilinir ve binlerce yıldır medeniyetlerin kavşağı olmuştur. Çeşitli coğrafyası ve kültürel zenginliğiyle bu yarımada, çok sayıda etkili topluma ev sahipliği yapmıştır. Anadolu'daki her bölge, kendine özgü siyasi, ekonomik ve kültürel kimliğiyle tarihe önemli katkılarda bulunmuştur. Aşağıda, Anadolu'nun kilit bölgelerinin ve son 2.500-3.000 yıldaki tarihi önemlerinin bir incelemesi yer almaktadır.
1. Lidya
Batı Anadolu'da Gediz (Hermos) ve Küçük Menderes (Kaystros) nehirleri arasında yer alan Lidya, madeni paranın doğum yeri olarak kutlanır. Başkentleri Sardis (Sart) olan Lidyalılar, tarihteki ilk madeni paraları tanıtarak ticareti devrim niteliğinde değiştirmiş, ekonomik kalkınmayı ve ticaretin yayılmasını kolaylaştırmıştır.
2. Frigya
Orta Anadolu'da bulunan Frigya, özellikle Kral Midas efsaneleri olmak üzere mitolojiyle doludur. Hayvancılık ve dokumacılığıyla ünlü olan bölge, Frig halılarıyla ünlüydü. Başkenti Gordion, Frigya'nın antik ticaretteki rolünü pekiştiren hayati bir ticaret yolu üzerinde bulunuyordu.
3. Karya
Karia, güneybatı Anadolu'yu işgal ediyordu ve deniz ticaretiyle tanınıyordu. Bölgenin en önemli şehri olan Halikarnasos (bugünkü Bodrum), Antik Dünyanın Yedi Harikasından biri olan Halikarnasos Mozolesinin bulunduğu yerdi. Karya'nın denizcilikteki ustalığı onu önemli bir kültürel ve ekonomik merkez haline getirmişti.
4. Likya
Günümüz Antalya'nın batısında yer alan Likya, kaya mezarları ve erken demokratik federasyonlarıyla ünlüdür. Xanthos ve Patara gibi şehirlerin bir koalisyonu olan Likya Birliği, demokratik bir federasyonun bilinen en eski örneklerinden biridir. Likya'nın şehirleri hem kültür hem de yönetim merkezleriydi.
5. Bithynia
Kuzeybatı Anadolu'daki Bithynia, Marmara ve Karadeniz arasında stratejik bir konuma sahipti. Nikomedia (modern İzmit), Roma ve Bizans dönemlerinde önemli bir şehir olarak ortaya çıktı. Bölge denizcilik ve ticaretle gelişti ve onu antik deniz ağlarında hayati bir bağlantı haline getirdi.
Aslında baktığımızda Bithynia bölgesi aynı zamanda Osmanlı’nın ilk devlet olduğunda elinde bulundurduğu toprakların sınırları ile aynıdır. 1340 yılında Zonguldak Türk toprakları olduğunda Osmanlı’nın Kuzeydoğu sınırını oluşturuyordu.
6. Kapadokya
Orta Anadolu'daki Kapadokya, çarpıcı volkanik manzaraları, peri bacaları ve yeraltı şehirleriyle ünlüdür. Pers, Helenistik ve Roma dönemleri boyunca kültürel ve ticaret merkezi olarak hizmet etti. İlk Hristiyanlar da zulüm zamanlarında Kapadokya'nın gizli şehirlerinde sığınak buldular.
7. Pontus
Karadeniz'in güney kıyılarında bulunan Pontus, denizcilik ve ticaret faaliyetleri nedeniyle gelişti. Bu bölge mitolojik hikayelerle doludur ve uzun yıllar Roma fethine direnen güçlü bir krallığa ev sahipliği yapmıştır.
8. Galatya
Orta Anadolu'daki Galatya, Kelt kabileleri tarafından yerleşilmiş ve gelenekleri yerel Anadolu kültürüyle harmanlanmıştır. Roma yönetimi altında bölge, Anadolu'nun çeşitli etkilerinin kültürel ve stratejik bütünleşmesini sergileyen önemli bir askeri merkez haline gelmiştir.
9. Pisidia
Göller Bölgesinde yer alan Pisidia, dağlık arazisi ve müstahkem şehirleriyle karakterizedir. Antiocheia (modern Yalvaç), savunma amaçlı yüksek arazi üzerine stratejik olarak inşa edilmiş önemli bir kentsel merkez olarak öne çıkmaktadır.
10. Kilikya
Doğu Akdeniz kıyısındaki Kilikya, tarım ve deniz ticaretinin birleşimiyle gelişmiştir. Başlıca şehirlerinden biri olan Tarsus, Anadolu'yu Akdeniz dünyasına bağlamada önemli bir rol oynayan eski bir kültür ve ticaret merkeziydi.
10. Paflagonya
Anadolu'nun, Karadeniz'in kıyısında, Pontus ve Bitinya arasında kalan eski bir bölgedir.
Paflagonya Frigya'dan Bithynia'nın doğusunda kalan bir uzantıyla ayrılmaktaydı. Strabon'a göre Parthenius (Bartın Çayı) nehri bölgenin batı sınırını, Halys (Kızılırmak) nehri de doğu sınırını çiziyordu. Bölge doğuda Kızılırmak, batıda Sakarya Nehri, güneyde Frigya ve Galatya ile çevrilidir. Kuzeyde ise Karadeniz yer alır.
Günümüzde Kastamonu, Sinop, Bartın, Çankırı ve Karabük bu bölgede yer alırken Çorum, Bolu, Zonguldak ve Samsun illerinin bir bölümü bölgenin içinde kalmaktadır. Batı Karadeniz ve Orta Karadeniz bölümünü kapsayan bölgeye Türklerden önce Paflagonya denmiştir.
Osmanlı döneminde Batı Karadeniz Kastamonu Eyaleti olmuş ,Cumhuriyet Döneminde ise Türkiye 7 bölgeye ayrılmış , Zonguldak, Karadeniz bölgesinde yer almıştır. Fakat , Karadeniz’in uzun bir coğrafyaya sahip olmasından dolayı da, günümüzde daha çok Batı Karadeniz, Orta Karadeniz ve Doğu Karadeniz olmak üzere 3’e bölünerek tarif edilmektedir.
Hayati Yılmaz ile
Zonguldak Tarih
