Her annenin şikayeti olan bebeklerin uyku problemi konusu sebebiyle "bebeklere uyku ilacı verilir mi?" sorusunun cevabı çok araştırılmaya başlandı. Uyku ilacının bebeklere zararı olur mu annelerin en önemli konuları arasındadır.
BEBEKLERE UYKU İLACI VERİLİR Mİ ?
Son yıllarda çocuklarda uykusuzluk problemi gittikçe önem kazanan bir konu haline gelmiştir.
Çocukluk dönemi boyunca, herhangi bir yaşta, uykuya geçişte ve uykunun devamında zorluklar yaşanabilmektedir. Bu duruma çocukluk çağı uykusuzluk sendromu denmektedir. Bu sendrom, temel bir uyku bozukluğunun, tıbbi bir bozukluğun (nörolojik hastalıklar) ya da psikiyatrik bir bozukluğun (dikkat gelişim eksikliği, hiperaktivite, depresyon) belirtisi olarak karşımıza çıkabilmektedir. Diş çıkarma, düzenli saatlerde yatma alışkanlığının kazanılmaması, çocukluk çağı depresyonu, barsak parazitleri, diyette şeker oranının yüksek olması, kahve ve çay gibi uyarıcı maddelerin tüketimi gibi birçok neden bu duruma yol açabilmektedir.
Erişkinlerde uykusuzluk probleminde kullanılabilen birçok hipnotik ve sakinleştirici ilaçların çocuklarda kullanımı önerilmemektedir. Buna rağmen pediatristlerin %56’sı çocukluk çağı uykusuzluk sendromunda ilaç kullanmayı tercih edebilmektedir.
TEDAVİDE DAVRANIŞSAL YAKLAŞIMLARA ÖNCELİK VERİLMELİ
Çocukluk çağı uykusuzluk sendromu tedavisinde öncelikle davranışsal yaklaşımlar denenmeli, ilaç tedavisi başlansa bile davranışsal yaklaşımların uygulanmasına devam edilmelidir. Farmakolojik tedavi gerektiğinde, dikkatli bir seçim yapılmalı ve en düşük etkili dozlar tercih edilmelidir.
Erişkinlerde uykusuzluk probleminde kullanılabilen birçok hipnotik ve sakinleştirici ilaçların çocuklarda kullanımı önerilmemektedir. Buna rağmen pediatristlerin %56’sı çocukluk çağı uykusuzluk sendromunda ilaç kullanmayı tercih edebilmektedir. En sık kullanılan ilaçlar antihistaminiklerdir, ağır vakalarda benzodiazepinler ve kloral hidrat da kullanılabilir. Bu ilaçlar kısa süreli kullanılmalı ve ilaçların toplam kullanım süreleri üç haftayı geçmemelidir. Bu ilaçlar mutlaka uzman doktorların kontrolü altında kullanılmalıdır.
Çocukluk yaş grubunda en sık kullanılan antihistaminik grubu ilaçlardır. Pediatride sık kullanılan bir ilaç olması ve aileler tarafından kabul edilebilirliği, bu ilacın uykusuzluk tedavisinde kullanımını yaygınlaştırmıştır. Güvenilir olmasına rağmen bu ilaçların etkinliği zayıftır ve paradoks bir biçimde santral sinir sisteminin uyarılmasına yol açabilmektedir. Yine küçük bebeklerin ve çocukların uykusuzluk probleminde sık kullanılan başka bir ilaç grubu parasetamol grubu ilaçlardır.
Parasetamol grubu ilaçlar, sakinleştirici ya da uyku getirici ilaçlar olmayıp, bu amaçla kullanılmamalıdır. Küçük bebekler parasetamol verildiğinde geceyi daha rahat geçirir görünseler de, bu etki parasetamolün direk etkisi olmayıp, daha çok vücutta oluşturduğu toksik etki sonucudur. (Alkolün uyku yapıcı etkisi gibi). Parasetamol kullanımı normal uyku düzenini tamamen bozabilmekte ve uzun dönemde kullanımı sonucu ilacın kendisi uykusuzluğa neden olabilmektedir.
UYKU SORUNU KONUSUNDA EBEVEYNLERE BİLGİ VERİLMELİ
Çocukluk çağı uykusuzluk sendromunda pediatristler uykusuzluğun özellikleri ile ilgili ailelerden detaylı bilgi edinmeli ve tedavi yaklaşımında, aileleri uyku fizyolojisi konusunda bilgilendirmelidir. Ayrıca, uyku hijyeni ve uyku alışkanlıkların kazanılması konusunda ailelerin eğitimine öncelik verilmelidir. Bebeklerin sırt üstü pozisyonda yatırılarak uyutulması tavsiye edilmektedir. Bu pozisyon aynı zamanda ani bebek ölüm riskini azaltmaktadır. Ayrıca bebekler ya da çocuklar serin ve rahat bir şekilde giydirilmeli, uyudukları odada karanlık bir ortam oluşturulmalıdır. Bebeğin ya da çocuğun ilk çıkardığı seste odasına koşmamalı, çocuğun kendi başına tekrar uykuya dalmayı öğrenebilmesi için ona bir şans verilmelidir.
Uykusuzluk problemi olan hiperaktif çocuklarda, bilinçsiz ilaç kullanmak uyku düzenini daha çok bozabiliyor!
Dikkat gelişim eksikliği olan çocuklar ya da hiperaktif çocukların uykusuzluk problemi için bilinçsiz ilaç kullanımı bu çocukların uyku düzenlerini daha da bozabilir. Öncelikle davranışsal yaklaşımların denenmesi, davranışsal yaklaşımlarla problem çözülemiyorsa %80 etkinlik sağlayan klonidinin tedavide kullanılması önerilmektedir. Gece teröründe, çocuğun uyanışları çok saldırgan bir tavırda ve kendine zarar verebilecek boyutlarda ise, benzodiazepinler ya da trisiklik antidepresanlar kullanılabilir. Bu ilaçlar yatmadan önce verilmelidir. Bu ilaçlarla 3-6 haftalık tedavi sonucu gece terörünün önlenebileceği gösterilmiştir. Ancak bazı durumlarda bu ilaçlara karşı tolerans ve rebound fenomeni (yeniden görülme fenomeni) görülebilmektedir. Aynı ilaçlar uyurgezer çocukların tedavisinde de kullanılabilmekte ve benzer etkiler bu durumda da görülebilmektedir.
Gece kabusları şiddetli ise difenhidramin, trazadon ya da siproheptadin gibi ilaçlar tedavide kullanılabilmektedir. Bu durum aynı zamanda daha ileri araştırma gerektiren bir durumdur. Son zamanlarda nörolojik gelişim bozukluğu olan çocuklarda melatonin kullanımı ile iyi sonuçlar alınmıştır, ancak bu hastalarda görülen sara nöbetlerin sıklığını arttırması melatoninin önemli bir yan etkisidir.
(Haber Merkezi)
