1907 yılında Bolu’nun Karaçayır Mahallesi’nde dünyaya gelen İzzet Baysal, dört çocuklu bir ailenin en küçük ferdi olarak büyüdü. Babası Rüştiye Mektebi mezunu memur Ahmet Canip Efendi, annesi ise Alpağutbey Köyü’nden Hafız Behiye Hanım’dı. İlk ve orta öğrenimini Bolu’da tamamladıktan sonra, yükseköğrenimini İstanbul Sanayi-i Nefise Mektebi’nde (bugünkü Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi) sürdürdü. 1926 yılında başladığı eğitimini, ailesinin maddi durumu sınırlı olmasına ve 1927’de babasını kaybetmesine rağmen çeşitli işlerde çalışarak devam ettirdi. 1931 yılında mezun olarak mimar unvanını aldı.
Meslek hayatına Bolu Nafia (Bayındırlık) Müdürlüğü'nde başlayan Baysal, kısa süre sonra Gerede’nin imar planını hazırlayan ekibin içinde yer aldı. Ardından Ankara’ya geçerek Milli Müdafaa Vekaleti Hava Müsteşarlığı’nda görev yaptı ve Eskişehir Hava Meydanı inşaatının koordinatörlüğünü üstlendi. 1934’te bu görevinden ayrılarak Eskişehir Belediyesi’nde Fen İşleri Şefi olarak çalışmaya başladı. Aynı yıl, Eskişehir Lisesi’nde coğrafya öğretmenliği yapan Refika Pınar ile hayatını birleştirdi.
1936’da Ankara’da serbest mimarlık yapmaya başlayan Baysal, dönemin önemli isimlerinden Azerbaycan temsilcisi Sadri Maksudi Aral ve Medine Muhafızı Fahrettin Paşa’nın köşk projelerini üstlendi. 1939’da kızı Esin’in dünyaya gelmesiyle ailesini genişleten Baysal, aynı yıl askerlik görevi için Afyon’a gitti. 1942’de Ankara’ya döndüğünde, Bolu ve çevresinde birçok önemli projeye imza attı. Bolu Devlet Hastanesi, Bolu Lisesi, Bolu Ziraat Bankası Evleri, Bolu Kız Enstitüsü, Melen Köprüsü gibi yapıların inşasını üstlendi.
1942 yılında eşi Refika Hanım’ı kaybetmesi üzerine İstanbul’a yerleşmeye karar verdi. Burada ticarete atılarak Perşembe Pazarı’nda sıhhi tesisat ve hırdavat alanında faaliyet gösteren bir mağaza satın aldı. Aynı dönemde, Türkiye’de üretimi olmayan boru ekleme parçalarının yerli imalatı üzerine araştırmalar yaptı. Bu amaçla Almanya’ya giderek temper döküm teknolojisini inceledi ve 1950 yılında Türkiye’nin ilk Mekanize Döküm Fabrikası’nı kurdu. 1951’de “İzzet Baysal Döküm Sanayi Müessesesi” adı altında faaliyetlerine devam eden bu işletme, 1957’de “İzsal Döküm Sanayi AŞ” adını alarak büyümeyi sürdürdü.
Baysal, 1986 yılında tüm mal varlığını hayır işlerine adamak amacıyla İzzet Baysal Vakfı’nı kurdu. 1994’te iş hayatından tamamen çekilerek vakfın faaliyetlerine yoğunlaştı. Vakıf, eğitim ve sağlık alanlarında birçok yatırım gerçekleştirdi ve Türkiye’nin en büyük özel vakıflarından biri haline geldi. 5 Mart 2000’de 93 yaşında hayatını kaybeden İzzet Baysal, kendi isteği doğrultusunda Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Gölköy Kampüsü’ndeki anıt mezarına defnedildi.
Bolu’ya ve ülkesine yaptığı katkılarla anılan İzzet Baysal, eğitim ve sağlık alanında gerçekleştirdiği yatırımlarla sadece Bolu halkının değil, tüm Türkiye’nin gönlünde taht kurmuş önemli bir hayırsever olarak hatırlanmaktadır.
