Çok eski dönemlerden beri sıkça sorulan sorulardan biridir, “ devlet ekonomisi nasıl yönetilir/yönetilmelidir” ? Eğer bir konuda bir fikir edinmek isterseniz “ doğru ve sonuç alınan örnekleri araştırırsınız.
Ülkemizin içinde bulunduğu ekonomik durum tartışılırken bazıları “ devlet kaynakları yollara, köprülere ve yeni stadyumlara aktarıldı, o yüzden sıkıntı yaşanıyor” diye bir savunma yapınca merak ettim, Dünya’daki güçlü ekonomiler bu işleri nasıl hallediyor? Yakın örnek olsun diye Almanya’dan örnekler vereceğim.
Almanya’nın en büyük statların biri olan SİGNAL IDUNA PARK, Borussia Dortmund’un maçlarını oynadığı yer. 16 yıllık isim hakkı karşılığında sigorta şirketi SİGNAL IDUNA ile anlaşılmış. Kapasitesi 81 359 seyirci ve Alman devleti burası için bütçeden tek CENT ayırmıyor.
Bayern Münih’in maçlarını oynadığı stat ALLİANZ ARENA, maliyeti 340 milyon euro, kapasite 71 437. isim hakkı karşılığında ALLİANZ şirketine yaptırılmış. Stadın ismini Afrikalı futbol severler dahi ezbere biliyor.
Türklerin yoğun olduğu Gelsenkirchen şehrinin takımı olan SCHALKE 04 takımı maçlarını VELTİNS ARENA da oynuyor. Maliyeti 192 milyon euro ve kapasite 61 482 . Bira firması VELTİNS isim hakkı karşılığında bu stadı yaptırmış. Biz Müslümanız bize “ bira firması “ sponsor olamaz diyenlere gelsin, MİLLİ PİYANGO, İDDİA ve SANŞ OYUNLARINDAN ülke sporunu destekliyoruz da hiç zorunuza gitmiyor ! kaç ilde Milli piyango lisesi var biliyor musunuz?
Stutgart’taki MERCEDES BENZ ARENA stadı 1993 te 60 441 kapasite ile yenileyen DAİMLER BENZ firmasının ismini taşıyor. Dönemin şansölyesi bu stat için tek KURUŞ ödenek ayırmamış.
Onlarca örnek var ama en önemli olanları yazmak istiyorum.Düsseldorf’taki 2004 yapımı stat 54 600 kapasite ve 240 milyon euro maliyetle yapılan ESPRİT ARENA … Firma isim hakkı karşılığında yapmış bu dev stadı.
Dünyaca ünlü araba markası VOLKWAGEN; Wolfsburg’da VOLKSWAGEN ARENA yaptırmış. Elbette isim hakkı onun. Yoksa Fatih Terim gibi hem TFF’den milyon euro alıp hem de adına stadyum yaptırılan tek bir örnek yok.
Frankfurt’taki 52 300 kapasiteli, 126 milyon euro maliyetli stat COMMERZBANK ARENA. Adamlar koca stat yapmış elbette isim hakkı onun olacak .
Dünyanın en büyük ilaç devi BAYER; 1997 de yenilenen Leverkusen’deki 22 500 kapasiteli stadın sponsoru. Zaten takımın da sponsoru BAYER LEVERKUSEN ….
Eski Doğu Almanya şehirlerinden olan LEİPZİG 2004 yılında 44 345 kapasiteli bir stada kavuşuyor. RED BULL ARENA ! Red Bull enerji içeceği firması hem stada hem takıma sponsor oluyor.
Nürnberg’de FRANKEN firması isim hakkını alıyor oradaki stadın.kapasite mi 50 bin.
Köln’deki 46 134 kapasiteli stada, enerji şirketi RHEİN ENERGY AG sponsor oluyor.
Hannover’deki HDI ARENA 2003-2004 yıllarında yenileniyor. Firma stada ismini vererek bu işi üstleniyor.
Küçük bir araştırma yaparak ( 3-4 saat) yüzden fazla irili ufaklı statlara Alman devletinin kuruş harcamayarak ya sıfırdan yaptırdığını veya eski statları yenilettiğini öğrendim.
Üzülerek bir şey daha öğrendim. Ülkemizde son dönem yapılan statlardan yalnızca FENERBAHÇE stadı devlet ödeneği olmadan yapılmış. Diğer hepsi ya devlet desteğiyle yada tamamen devlet bütçesinden yapılmış.
Hem tarım hem hayvancılık alanında zaten yetersiz üretim yapan, hem de sanayi alanında bir türlü yüksek katma değerli ürün üretemeyen bir ülke olarak sadece yeni stadyumlara 1 milyar dolardan fazla bütçe ayırmamız ne derece mantıklı? Niye tüm Dünya’nın yaptığı gibi yapıp bu işleri sponsorlara bırakmadık? Eğer sponsorlara bıraksak onlar hem daha uygun maliyetle hem de istedikleri firmalara bu statları yaptırabilirlerdi!
Emekli maaş ödemelerini bile sorun gören iktidarların böylesi işlere büyük kaynak ayırması pek rasyonel görünmüyor değil mi?