İrmik tatlısının kökeni, Osmanlı İmparatorluğu'na dayandığı düşünülen bir tatlıdır. Osmanlı'da, tatlı kültürü çok gelişmişti ve bu tatlılar genellikle şerbetli oluyordu. İrmik ise özellikle bu dönemde, kolay bulunabilen ve ucuz olan bir malzeme olarak mutfaklarda sıkça kullanılıyordu. İrmik, buğdayın öğütülmesiyle elde edilen bir malzeme olup, ekonomik ve besleyici olmasının yanı sıra, pişirilmesi oldukça basitti. Bu nedenle, özellikle farklı saray mutfaklarında ve halk arasında yaygın bir şekilde tatlı yapımında kullanılmıştır.
İrmik tatlısı, Basra Körfezi'nden gelen etkileşimlerle Orta Doğu'ya, oradan da Osmanlı İmparatorluğu'na geçmiş olabilir. Arap mutfağında da benzer tatlılara rastlanmaktadır ve bu tatlılar zamanla Osmanlı'da evrimleşerek günümüze kadar gelen formuna bürünmüştür. Bu tatlının farklı isimlerle anılması da mümkündür; örneğin, bazı bölgelerde “muhallebi” veya “güllaç” gibi isimlerle de anılmaktadır, ancak irmik ve şerbet birleşimiyle yapılan tatlı farklı bir lezzet profiline sahiptir.
İrmik tatlısı, Türk mutfağında misafirperverliğin simgelerinden biridir. Birçok yörede, misafirlere ikram olarak sunulur ve özellikle bayramlarda ya da özel günlerde yapılması geleneksel bir hal almıştır. Ayrıca, Ramazan ayında da iftar sofralarının vazgeçilmez tatlılarından biri olmuştur. Hem yapımının kolaylığı hem de lezzetinin çok seviliyor olması nedeniyle, günlük hayatta da sıkça yapılır.
İrmik tatlısı, aynı zamanda Osmanlı saray mutfağının zarif ve geleneksel yemeklerinden biridir. Osmanlı saray mutfağında tatlılar, yalnızca yemeklerin sonunda değil, günün herhangi bir saatinde da tüketilen bir öğün olarak kabul edilirdi. İrmik tatlısı da bu gelenekte önemli bir yer tutmuştur.
İrmik tatlısının yöresel çeşitliliği ise İrmik tatlısı, Türkiye'nin farklı bölgelerinde değişik yöntemlerle yapılmaktadır. Örneğin:
Güneydoğu Anadolu;Bu bölge, irmik tatlısının oldukça yaygın olduğu ve özellikle şerbetli tatlıların tercih edildiği bir yerdir. Tatlılarda kullanılan şerbet, bazen gül suyu ya da kaymakla zenginleştirilebilir.
Ege ve Akdeniz Bölgeleri;Bu bölgelerde irmik tatlısı sıklıkla ceviz ya da fındık gibi kuru yemişlerle süslenir. Ayrıca şerbetin içine portakal ya da limon kabuğu rendesi gibi aromalar eklenebilir.
İstanbul ve Marmara Bölgesi; Özellikle İstanbul’da Osmanlı'nın etkisiyle çok çeşitli irmik tatlısı tarifleri gelişmiştir. Burada irmik tatlısı genellikle sade ve klasik şekliyle, bazen üzerine kakao veya tarçın serpilerek sunulur.
Malzemeler:
1 su bardağı irmik
1 su bardağı toz şeker
1,5 su bardağı süt
1 su bardağı su
2 yemek kaşığı tereyağı
1 paket vanilin (isteğe bağlı)
1 çay bardağı dövülmüş fındık veya ceviz (isteğe bağlı)
Şerbet için:
1 su bardağı su
1,5 su bardağı toz şeker
Birkaç damla limon suyu
Yapılışı:
Şerbetin Hazırlanması:
İlk olarak şerbeti hazırlayın. Şeker ve suyu bir tencereye alın. Karıştırarak kaynamaya bırakın. Kaynadıktan sonra birkaç damla limon suyu ekleyin ve şerbeti 10-15 dakika kadar kısık ateşte kaynatmaya devam edin. Şerbet koyulaşınca ocaktan alın ve soğumaya bırakın.
İrmik Tatlısının Yapılması:
Tereyağını geniş bir tencereye alıp eritin. Ardından irmiği ekleyin ve kısık ateşte, irmikler hafifçe rengini değiştirene kadar sürekli karıştırarak kavurun.
İrmikler kavrulduktan sonra süt, su ve şekeri ekleyin. Karıştırarak pişirmeye devam edin.
Karışım kaynamaya başladığında, kısık ateşte karıştırarak 5-10 dakika kadar pişirin. Karışım koyulaşıp puding kıvamına geldiğinde vanilini ve ceviz ya da fındık ekleyebilirsiniz (isteğe bağlı).
Tatlıyı Dökme:
Hazırladığınız irmik tatlısını, istediğiniz boyutta bir tepsiye dökün ve üzerini düzleştirerek yaydırın.
Üzerini şekillendirmek için bir bıçak ya da spatula ile dilimler çizebilirsiniz. Bu şekilde şerbeti dökerken her dilim daha kolay ayrılır.
Şerbetin Dökülmesi:
Soğuyan şerbeti, sıcak irmik tatlısının üzerine dökün. Şerbeti iyice çekmesi için tatlıyı 1-2 saat kadar dinlendirin.
Servis:
İrmik tatlısı soğuduktan sonra, dilimleyip servis edebilirsiniz. İsteğe göre üzerine fındık, ceviz ya da hindistancevizi serpebilirsiniz.
Afiyet olsun, bir başka tarifte görüşmek üzere hoşça kalın.
