Konunun çok çeşitli boyutları olmakla birlikte kısaca değinirsek… Öncelikle haricen satış ne anlama gelmektedir?. Hukukumuzda tapulu gayrimenkullerin satışı,başkasına devri tapuda, taşıtların ise noterde yapılır. Yani bir gayrımenkul satışı ancak tapu müdürlüğüne gidilerek tapuda,bir arabanın satışı notere gidilerek noterde yapılması halinde geçerlidir. Bunun dışında yapılan işlemler geçersiz olacaktır.Hukuken durum böyle olmakla birlikte şehrimizde de özellikle bitmemiş taşınmazların alelade bir sözleşme ile satımına sıkça rastlanmaktadır. Herşey yolunda gidip taşınmaz bittiğinde taşınmaz devredilirse sorun yoktur, güven ilişkisi ile işler yürümüş demektir… Fakat çoğu zaman ne böyle olmamaktadır… Daha ucuza geldiğinden daha ortada bitmemiş,kat irtifakı dahi kurulmamış taşınmazlar için (en azından satış vaadi sözleşmesi de olmadan), yüzbinlerce lira çoğu zaman da kredi çekilerek hiçbir güvence olmaksızın verilmekte,parayı veren kişi ileride taşınmazın bitirilmeyip kendisi adına tapuda tescil edilmemesi ihtimaline karşı bir senet bile almamakta, alsa dahi müteahhit batık olduğundan senedin hiçbir kıymeti kalmamakta ,aynı taşınmaz kötüniyetle birden fazla kişiye bu şekilde satılabilmekte,sonuçta silsile halindeki aykırılıklar,ihmalkarlıklar silsile halinde mağduriyetlere yol açmaktadır…
Belirttiğim gibi tapulu taşınmazların satışına ilişkin sözleşme,tapuda resmi şekilde yapılmamış ise geçersizdir. Geçersiz sözleşmeler taraflarına geçerli sözleşmelerde olduğu gibi hak ve borç doğurmaz.Taraflar verdiklerini sebepsiz zenginleşme kurallarına göre geri isteyebilir. Geçersiz sözleşmelerde herkes aldığını iade etmekle yükümlüdür.Bu iadede zamanaşımı süresi de söz konusudur. Neyseki Yargıtay geçersiz sözleşmelerde 1939 tarihli bir İçtihadı Birleştirme Kararı gereğince zamanaşımını 10 yıl olarak uygulamaktadır.Yine Yargıtay’ın başka bir İçtihadı Birleştirme Kararında da taşınmaz satışlarına ilişkin sözleşmelerin resmi şekilde yapılmadıkça geçerli olmamasına önemli bir istisna getirilmiş ve kat Mülkiyeti Yasasına tabi olmak üzere inşasına başlanılan yapılarda bağımsız bölüm satımlarıyla ilgili olarak belli koşulların gerçekleşmesi halinde taşınmazı teslim alan kişinin kendi üstüne tapuda tescil yaptırabilmesi mümkün hale gelmiştir.